Cukier – czy istnieją jego zdrowe zamienniki?

Zawartość cukru w różnych produktach to bardzo popularny temat. Słodki smak jest dla wielu z nas tym najbardziej ulubionym. I chociaż coraz częściej słyszymy o negatywnych skutkach spożywania cukru: o cukrzycy, miażdżycy i nadwadze, to nie do końca chcemy z niego całkowicie rezygnować. Nawet będąc na diecie szukamy zamienników. Ale czy wszystkie zamienniki białego cukru są dobre dla naszego organizmu?

Po pierwsze warto wspomnieć o tym, że nasz organizm do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje glukozy. Cukier rafinowany jest nam jednak zupełnie niepotrzebny. Mimo to staramy się uparcie go zastąpić, zamiast całkowicie wyeliminować ze swojej diety. Czym konkretnie?

W dalszym ciągu popularne jest sięganie po tzw. słodziki, które są sztuczne i po prostu niezdrowe. Chociaż wspomina się o tym, że mają one mniej kalorii, to jednak „przestawienie się” na nie może powodować zwiększony apetyt, bóle głowy i zbytnio pobudzać nasz organizm. Możemy w sklepie trafić także na tzw. „naturalne słodziki” (fruktozę i brązowy cukier), ale niestety, podobnie jak cukier biały, są one rafinowane – a w tym przypadku „naturalne” wcale nie oznacza „zdrowe”.

Jakie są alternatywy dla cukru?

Co nam w takim razie zostaje? Po pierwsze: miód. Jest on dostępny praktycznie w każdym sklepie i to w różnych rodzajach. Ma więcej kalorii niż biały cukier, ale zawiera więcej składników odżywczych i minerałów sprzyjających prawidłowemu funkcjonowaniu organizmu.

Innym coraz popularniejszym zamiennikiem białego cukru jest ksylitol. Ta nazwa brzmi bardzo poważnie, jednak jest to po prostu cukier brzozowy. W smaku nie różni się on niczym od zwykłego, ale warto zaznaczyć, że ma od niego o ok. 40% mniej kalorii.

Możemy sięgnąć również po melasę, która powstaje podczas procesu produkcji cukru białego, a swoim wyglądem bardziej przypomina syrop. Pomaga ona nadać potrawom słodki smak, a do tego dostarcza do organizmu spore ilości żelaza.

Od dłuższego czasu numerem jeden wśród zamienników cukru pozostaje stewia. Jest nawet do 300 razy słodsza od cukru białego, a przy tym nie posiada kalorii! W dodatku jest ona cennym źródłem witaminy C oraz tych z grupy B, jak również składników mineralnych. Poleca się ją także osobom chorującym na cukrzycę. Stewię można kupić w formie sproszkowanej albo hodować w doniczce.

Na koniec warto zaznaczyć, że najlepiej sięgać zawsze po świeże i suszone owoce oraz jak najwięcej warzyw, które także dostarczą do naszego organizmu cukier. Ale jeśli mamy ogromną ochotę na coś słodkiego, wybierzmy taki zamiennik, który będzie bezpieczny dla naszego organizmu i nie szkodzi naszemu zdrowiu. Pamiętajmy także, że tak jak we wszystkim, tak i w tym przypadku należy zachować umiar. I nie jest to wcale takie trudne, jak może się wydawać. Życie bez cukru może być naprawdę słodkie!

* Kilka słów od eksperta
Cukry zjadane w nadmiarze są szkodliwe. U osób otyłych i z cukrzycą nie ma zatem sensu zamienianie cukru rafinowanego na miód – tu spożycie cukru pod jakąkolwiek postacią będzie szkodliwe. U osób zdrowych, dzieci i młodzieży znacznie korzystniejsze jest oczywiście przyjmowanie cukrów w postaci owoców i warzyw, które dostarczają ogromnej ilości substancji niezbędnych do prawidłowego rozwoju. Słodycze i słodkie napoje nie dostarczają żadnych substancji zalecanych w prawidłowym odżywianiu i powinny być spożywane w ilościach minimalnych lub eliminowane z diety. Jednak w przypadku dorosłych osób, które bez słodyczy nie mogą się obejść, można rozważyć spożywanie niewielkiej ilości zamienników cukru w postaci tak zwanych „słodzików”. Nie udowodniono, aby „słodziki” spożywane w ilościach zalecanych przez producentów miały wpływ negatywny na stan zdrowia.

lek. med. Dorota Danowska, internista, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, Poradnia Chorób Metabolicznych