Czym jest zespół metaboliczny?

Zespół metaboliczny to jednostka chorobowa, na którą składa się kilka zaburzeń. Obejmuje ona otyłość, problemy z tolerancją glukozy, insulinooporność, hiperinsulinemię, a także nadciśnienie, nieprawidłowości w profilu lipidowym oraz przewlekły stan zapalny. Podsumowując, jest to stan chorobowy szczególnie będący ryzykiem dla rozwoju cukrzycy i chorób układu sercowo-naczyniowego.

Najczęstsze przyczyny rozwoju zespołu metabolicznego? Nie są one specjalnie odkrywcze, przede wszystkim to brak lub niewystarczająca ilość i jakość aktywności fizycznej, nieprawidłowa dieta składająca się z przetworzonych i mało naturalnych, świeżych produktów, a także brak regularnego dbania o zdrowie.

Do rozpoznania zespołu metabolicznego wymaga się przede wszystkim diagnostyki stężenia glukozy na czczo oraz wykonania tak zwanej krzywej glukozowej, gdzie ponownie mierzy się stężenie glukozy we krwi po spożyciu roztworu (75%) glukozy. Amerykańskie Towarzystwo Endokrynologów Klinicznych (AACE) wskazuje, że dodatkowymi wskaźnikami zespołu metabolicznego są:

• BMI powyżej 25, wskazujące na nadwagę lub otyłość (lub inaczej: obwód talii wynoszący powyżej 94 cm u mężczyzn i powyżej 80 cm u kobiet),
• Dyslipidemia, czyli stężenie triglicerydów we krwi powyżej 150 mg/dl i/lub stężenie cholesterolu HDL poniżej 40 mg/dl u mężczyzn i poniżej 50 mg/dl u kobiet,
• Ciśnienie tętnicze powyżej 130/85 mmHg.

W zależności od indywidualnych wyników badań, lekarz może dopasować terapię do każdego pacjenta w nieco inny sposób. Tym niemniej, czynnikiem wspólnym dla wszystkich pacjentów z zespołem metabolicznym jest odpowiednia dieta. Jak powinna wyglądać i jakie są jej najważniejsze zasady?

– powinna być to dieta redukcyjna, która spowoduje zmniejszenie masy ciała o co najmniej 10% w ciągu pierwszego roku terapii,

– należy zmniejszyć zawartość tłuszczu w diecie do poniżej 30%,

– co najmniej 10% tłuszczów w diecie powinna być kwasami tłuszczowymi jednonienasyconymi (np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy), za to należy maksymalnie ograniczać spożycie tłuszczów typu trans (np. w twardych margarynach, wyrobach cukierniczych i słodkich wypiekach piekarniczych, tłustych produktach mlecznych),

– wybieranie produktów o niskim lub średnim indeksie glikemicznym, czyli do wartości IG równej 70,

– wykluczanie z diety napojów i produktów z dodatkiem cukru i/lub alkoholu,

– dostarczanie co najmniej 30 g błonnika dziennie.

Nie bez znaczenia jest też zmiana w ilości i/lub jakości aktywności fizycznej. Zalecenia mówią o zapewnieniu aktywności w ilości 30-45 minut dziennie, najlepiej, by był to wysiłek łączący kardio – np. spacer, trucht, jazda na rowerze – z wysiłkiem oporowym, podczas którego intensywniej pracujemy mięśniami (np. podnoszenie ciężarów – oczywiście dostosowanych do naszych możliwości).

Fit catering a zespół metaboliczny – czy to w ogóle można połączyć? Oczywiście! Już chyba większość dostawców diety z dowozem wie, że konsumenci nie tylko chcą zdrowiej jeść i schudnąć, ale też za pomocą cateringu pragną poprawić stan swego zdrowia. Fit catering niejednokrotnie wychodzi naprzeciw tym potrzebom. Wystarczy zapytać o możliwość zakupienia diety o niskim indeksie glikemicznym czy diety polecanej cukrzykom, a z pewnością będzie ona opierała się o zasady podane powyżej, pasujące do terapii zespołu metabolicznego.

Źródła:

Pacholczyk M. i wsp.: Zespół metaboliczny. Część I: Definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2. Postepy Hig Med Dosw. 2008; 62: 530-542.

Ostrowska L.: Czym kierować się w wyborze diety pacjenta z zespołem metabolicznym? Forum Zaburzen Metabolicznych 2011, vol. 2, no 1, 11–18.